زخم کاری قاچاق سوخت بر پیکره نیروگاه‌های کشور
برنا – گروه اقتصادی؛ در حالی که کشور با بحران‌های متعددی در حوزه انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کند، قاچاق سازمان‌یافته سوخت به معضلی جدی برای پایداری شبکه برق و تأمین سوخت نیروگاه‌ها بدل شده است.
وی همچنین ضعف در نظارت را عامل دیگری در گسترش این پدیده دانست و تأکید کرد: نبود نظارت مؤثر بر مصرف در بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل، صنایع، کشاورزی و نیروگاه‌ها، زمینه انحراف در تخصیص و استفاده از سوخت را فراهم کرده است.
خاقانی در ادامه با اشاره به سوء‌استفاده از سهمیه‌های یارانه‌ای افزود: برخی افراد با ثبت‌نام صوری به‌عنوان مالک ماشین‌آلات سنگین یا کشاورز، سهمیه‌های کلان سوخت دریافت کرده و آن را در بازار سیاه می‌فروشند. به‌عنوان نمونه، یک کامیون با سهمیه روزانه ۴۰۰ لیتر گازوئیل می‌تواند ماهانه تا ۱۲۰ میلیون تومان درآمد غیرقانونی ایجاد کند.
خاموشی‌ها و ناترازی انرژی
در فصول سرد سال گذشته، ذخایر سوخت نیروگاهی کشور به ۳۰ درصد رسیده است که نسبت به سال ۱۴۰۲، ۲ میلیارد لیتر معادل ۷۰ درصد کاهش یافته است. این کاهش ذخایر، تأمین برق مورد نیاز بخش‌های مختلف را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
وزیر نیرو اعلام کرده است که با اوج‌گیری تقاضای برق به ۸۵ هزار مگاوات در تابستان پیش رو و ظرفیت تولید ۶۵ هزار مگاواتی، کشور با کسری بیش از ۲۰ هزار مگاوات مواجه خواهد شد.
قطعی‌های مکرر برق، صنایع را با مشکلات جدی مواجه کرده و خسارت‌های اقتصادی قابل توجهی به همراه داشته است. برخی واحدهای تولیدی برای ادامه فعالیت ناچارند بخشی از گازوئیل مورد نیاز خود را به صورت آزاد تأمین کنند که هزینه‌های بالایی را به آن‌ها تحمیل می‌کند.
اقدامات و اظهارات مسئولان
ششم آذر سال گذشته محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی درباره قطع برق در فصل سرد و تأمین سوخت نیروگاه‌ها اظهار کرد:روزانه بین ۲۵ تا ۳۰ میلیون لیتر فرآورده از کشور قاچاق می‌شود. تردید نکنید این قاچاق سازماندهی شده است و مراکز تولید و مصرف‌کننده‌های اصلی نخستین تهیه‌کننده‌های این قاچاق هستند.
اقدامات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز
ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز متشکل از ۳۲ عضو از قوای مجریه، قضاییه، مقننه و بخش خصوصی است. در هشت‌ماهه اول امسال، سازمان تعزیرات حکومتی ۴۰ هزار و ۶۱۲ پرونده مرتبط با قاچاق سوخت را ثبت کرده که ارزش آن‌ها ۲۷۱ هزار میلیارد ریال بوده است.
چشم‌انداز آینده
اصلاح نظام یارانه‌ای سوخت
اصلاح نظام یارانه‌ای سوخت یکی از کلیدی‌ترین اقدامات است که می‌تواند با کاهش شکاف قیمتی، انگیزه قاچاق را از بین ببرد. اگرچه این اقدام ممکن است به افزایش قیمت سوخت منجر شود، اما با توزیع هدفمند یارانه‌ها به اقشار کم‌درآمد می‌توان اثرات منفی آن را کاهش داد.
تقویت نظارت و کنترل
استفاده از فناوری‌های نوین و سامانه‌های هوشمند برای نظارت بر مصرف و توزیع سوخت می‌تواند به کاهش قاچاق کمک کند. به‌عنوان مثال، ارتقای سامانه هوشمند سوخت و آماده‌سازی آن برای طرح تخصیص سوخت مبتنی بر پیمایش از جمله اقدامات مؤثر در این زمینه است.
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور می‌تواند وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد و به پایداری تأمین انرژی کمک کند.
پایان
