بازگشت به ریشه‌های غیرانتفاعی: OpenAI کنترل را از دست Altman خارج کرد
شرکت OpenAI اعلام کرد که برنامه جنجالی خود برای تغییر ساختار به یک نهاد تماماً انتفاعی را عقب کشیده و ساختار غیرانتفاعی خود را حفظ خواهد کرد؛ تصمیمی که قدرت مدیرعامل، سم آلتمن، را محدود کرده و در واکنش به فشارهای حقوقی و انتقادات گسترده — از جمله شکایت ایلان ماسک — اتخاذ شده است.
به گزارش برندسازی به نقل از رویترز، شرکت OpenAI برنامه‌ی بازسازی ساختاری مهم خود را عقب کشیده و اعلام کرده که نهاد غیرانتفاعی مادر همچنان کنترل شرکت را در دست خواهد داشت. این تصمیم احتمالاً قدرت مدیرعامل، سم آلتمن، را بر این سازنده پیشگام ChatGPT کاهش می‌دهد.
این اعلامیه در پی موجی از انتقادات و چالش‌های حقوقی، از جمله شکایت جنجالی ایلان ماسک — بنیان‌گذار و رقیب OpenAI — منتشر شد. ماسک این شرکت را متهم کرده که از مأموریت اولیه خود برای توسعه هوش مصنوعی در راستای منافع بشریت منحرف شده است.
آلتمن روز دوشنبه در یک پست وبلاگی نوشت:
«OpenAI به عنوان یک نهاد غیرانتفاعی تأسیس شد، امروز نیز یک نهاد غیرانتفاعی است که بر نهاد انتفاعی نظارت دارد، و در آینده نیز همین‌گونه باقی خواهد ماند. این موضوع تغییری نخواهد کرد.»
در ماه دسامبر، OpenAI قصد داشت بازوی انتفاعی خود را به یک شرکت با مسئولیت اجتماعی (Public Benefit Corporation) تبدیل کند — ساختاری که میان سودآوری و اهداف اجتماعی تعادل برقرار می‌کند. در این ساختار پیشنهادی، نهاد غیرانتفاعی همچنان سهامدار عمده بود، اما کنترل را واگذار می‌کرد.
اما روز دوشنبه اعلام شد که نهاد غیرانتفاعی نه‌تنها کنترل خود را حفظ می‌کند، بلکه سهامدار بزرگی در ساختار جدید خواهد بود. این تصمیم به شرکت امکان می‌دهد تغییرات لازم برای جذب سرمایه بیشتر را برای رقابت در عرصه‌ی هوش مصنوعی دنبال کند.
«برت تیلور»، رئیس هیئت مدیره OpenAI، در وبلاگی گفت:
«ما پس از شنیدن نظرات رهبران مدنی و گفتگو با دادستان‌های ایالت‌های کالیفرنیا و دلاویر، تصمیم گرفتیم که نهاد غیرانتفاعی همچنان کنترل را حفظ کند… ساختار جدید بسیار شبیه ساختار فعلی خواهد بود.»
آلتمن این تغییر را «سازشی که برای سرمایه‌گذاران نیز کافی است» خواند و افزود که شرکت با مایکروسافت، نهادهای نظارتی، و کمیسیونرهای جدید غیرانتفاعی همکاری خواهد کرد تا جزئیات نهایی مشخص شود — از جمله میزان سهام هر طرف.
وی گفت:
«ما باور داریم این ساختار برای تأمین مالی آینده کافی است. هیچ تغییری در روابط موجود با سرمایه‌گذاران رخ نداده است و همچنان برنامه حذف سقف سود سرمایه‌گذاران را دنبال می‌کنیم.»
با این حال، همچنان ابهاماتی در خصوص میزان واقعی کنترل نهاد غیرانتفاعی و جزئیات ساختار جدید باقی مانده است. در حال حاضر، نهاد غیرانتفاعی مالک کامل نهاد انتفاعی OpenAI است و وظیفه‌اش اطمینان از «توسعه‌ی هوش مصنوعی عمومی در خدمت کل بشریت» است، نه سودرسانی به سهام‌داران.
«پیج هدلی»، مشاور سابق سیاست و اخلاق OpenAI، گفت:
«ما خوشحالیم که OpenAI به نگرانی‌های جامعه مدنی گوش می‌دهد… اما سؤالات اساسی هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند؛ از جمله اینکه آیا اهداف تجاری OpenAI همچنان تابع مأموریت خیریه‌اش خواهد بود؟ چه کسی صاحب فناوری خواهد بود؟»
ادامه‌ی کشمکش با ایلان ماسک
با افزایش رقابت برای توسعه‌ی هوش مصنوعی عمومی (AGI)، OpenAI در تلاش است سرمایه‌ی بیشتری جذب کند. این شرکت در مارس اعلام کرد که قصد دارد با رهبری شرکت ژاپنی سافت‌بانک تا ۴۰ میلیارد دلار سرمایه جذب کند — رقمی که ارزش‌گذاری شرکت را به ۳۰۰ میلیارد دلار می‌رساند. این دور جذب سرمایه به تبدیل ساختار شرکت به انتفاعی تا پایان سال وابسته بود.
در نوامبر ۲۰۲۳، بحران مدیریتی بزرگی در OpenAI رخ داد که در آن هیئت‌مدیره، آلتمن را برکنار کرد. اما او تنها پس از ۵ روز و با حمایت کارکنان و سرمایه‌گذاران بازگشت.
با وجود تصمیم جدید، آلتمن گفت OpenAI همچنان می‌تواند از سافت‌بانک سرمایه جذب کند.
در همین حال، شکایت ایلان ماسک همچنان پابرجاست. وکیل ماسک اعلام کرد که «هیچ برنامه‌ای برای پس گرفتن شکایت وجود ندارد» و گفت:
«اعلامیه‌ی اخیر بسیاری از جزئیات مهم درباره‌ی میزان کنترل واقعی نهاد غیرانتفاعی را پنهان کرده، به‌ویژه در مورد سهم مالکیتی آن در ساختار جدید.»
پیش‌تر، ماسک و شرکایش پیشنهادی ۹۷.۴ میلیارد دلاری برای خرید OpenAI ارائه داده بودند که آلتمن به آن پاسخ منفی داد.
OpenAI در بیانیه‌ای گفت:
«ادامه‌ی شکایت بی‌پایه‌ی ایلان فقط ثابت می‌کند که این حرکت از ابتدا با نیت سوء و برای ایجاد مانع در مسیر ما انجام شده است.»
