طلا هنوز در سبد بماند یا نه؟/ وقتی رشد پیاپی دیگر تضمین نیست

پیام عابدی: نتایج تازه‌ترین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بانک‌های مرکزی در سراسر جهان همچنان به طلا به‌عنوان امن‌ترین ذخیره ممکن نگاه می‌کنند. 

حدود ۹۵ درصد پاسخ‌دهندگان پیش‌بینی کرده‌اند که در دوازده ماه آینده ذخایر طلای بانک‌های مرکزی افزایش خواهد یافت و نزدیک به نیمی از آن‌ها قصد دارند به‌طور مشخص ذخایر طلای خود را هم اضافه کنند.

این روند، ادامه همان مسیری است که در سال‌های اخیر با تضعیف موقعیت دلار و رشد بی‌اعتمادی به ارزهای فیات آغاز شد. برای بسیاری از بانک‌های مرکزی، طلا همچنان بهترین سپر در برابر شوک‌های مالی، تورم افسارگسیخته و جنگ‌های ژئوپلتیک است؛ چراکه این فلز گرانبها نقش سنتی خود را به‌عنوان پناهگاه امن و ابزار متنوع‌سازی سبد ذخایر ارزی به‌خوبی ایفا می‌کند.

بسیاری از بانک‌های مرکزی انتظار دارند در پنج سال آینده سهم دلار در ذخایر جهانی کاهش پیدا کند و سهم طلا و ارزهایی مانند یورو و یوان چین افزایش یابد.

این چشم‌انداز می‌تواند تقاضای رسمی طلا را به سطحی برساند که رکوردهای تاریخی خرید را دوباره جابه‌جا کند.

اما بزرگ در مسیر طلا

اما در نقطه مقابل رفتار بانک‌های مرکزی، صندوق‌های ETF طلا در ماه مِی 2025 (11 اردیبهشت تا 10 خرداد 1404) مسیر دیگری را پیمودند.

برای نخستین‌بار از نوامبر سال 2024 (11 آبان تا 10 آذر 1403) این صندوق‌ها شاهد خروج خالص سرمایه بودند. در ماه می حدود ۱.۸ میلیارد دلار سرمایه از صندوق‌های ETF طلای جهانی خارج شد و حجم کل دارایی‌های تحت مدیریت آن‌ها حدود یک درصد کاهش یافت.

این در حالی است که در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۵ (ژانویه تا می) این صندوق‌ها در مجموع بیش از ۳۰ میلیارد دلار ورود سرمایه را تجربه کرده بودند.

این واگرایی رفتار میان بانک‌های مرکزی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران نهادی و خرد در کوتاه‌مدت بیشتر از سودگیری از نوسان قیمت طلا، به دنبال بازتخصیص دارایی‌ها (جابجایی پول بین دارایی‌های مختلف) بوده‌اند.  

ژئوپلتیک و تقاضای امن

همگرایی رفتار بانک‌های مرکزی و ETFها در نهایت بستگی زیادی به مسیر اقتصاد کلان جهان دارد. اگر روند تورم جهانی، که هنوز سایه آن در اقتصاد آمریکا و اروپا سنگین است، مهار نشود، موج جدیدی از خرید طلا هم در سطح بانک‌های مرکزی و هم در صندوق‌های سرمایه‌گذاری محتمل است.

در مقابل، چنانچه نرخ‌های بهره واقعی در اقتصادهای بزرگ بالا بماند، جذابیت نگهداری طلا در کوتاه‌مدت برای ETFها کاهش خواهد یافت؛ چرا که در این شرایط، هزینه فرصت نگهداری این دارایی غیرمولد افزایش می‌یابد.

از سوی دیگر، تنش‌های ژئوپلتیک که در خاورمیانه و شرق اروپا ادامه دارند، به احمال فراوان نقش موثری در زنده نگه‌داشتن «تقاضای احتیاطی» طلا خواهند داشت.

در واقع، هرچه ریسک‌های سیاسی بیشتر شود، بانک‌های مرکزی برای تقویت پشتوانه ارزی خود به سمت انباشت طلا متمایل‌تر خواهند بود و همین موضوع می‌تواند کفی محکم برای قیمت جهانی بسازد.

بازار آماده جهش یا اصلاح؟

برآیند این عوامل نشان می‌دهد که بازار جهانی طلا در موقعیتی حساس ایستاده است. از یک‌سو بانک‌های مرکزی با سیگنال خرید خود بازار را تقویت می‌کنند و از سوی دیگر صندوق‌های ETF با خروج سرمایه، فشار اصلاحی ملایمی بر قیمت‌ها وارد می‌کنند.

کارشناسان معتقدند اگر موج فروش ETFها در تابستان ادامه یابد، به احتمال شاهد اصلاح موقتی قیمت خواهیم بود؛ اما در میان‌مدت، ذخیره‌سازی گسترده طلا از سوی بانک‌های مرکزی و ادامه ضعف دلار می‌تواند قیمت را دوباره در مسیر صعودی قرار دهد.

برخی تحلیلگران معتقدند: در صورت وقوع بحران‌های پیش‌بینی‌نشده، مانند درگیری‌های تازه در شرق آسیا یا تشدید تنش در «تنگه‌های نفتی»، قیمت طلا به‌سرعت می‌تواند از سقف‌های تاریخی عبور کند.

در مقابل، بازگشت آرامش به بازارهای جهانی و کاهش ریسک‌های ژئوپلتیک می‌تواند فضای تنفسی برای اصلاح قیمت‌ها فراهم آورد؛ هرچند احتمال سقوط شدید قیمت در شرایطی که بانک‌های مرکزی خریدار ثابت بازار باشند، چندان جدی نیست.

فرصت‌ها و تهدیدها برای سرمایه‌گذاران

برای سرمایه‌گذاران حقیقی و نهادی، پیام این روندها روشن است: طلا همچنان می‌تواند بخشی از سبد سرمایه‌گذاری باشد، اما دیگر نمی‌توان به رشد پیاپی و بدون توقف آن دل خوش کرد.

ترکیب ذخیره‌سازی رسمی توسط دولت‌ها با رفتار محتاط ETFها به‌خوبی نشان می‌دهد که بازار طلا بیش از هر زمان دیگری درگیر سیگنال‌های متناقض است. در چنین فضایی، «مدیریت ریسک» و «ورود پله‌ای» به بازار می‌تواند رویکردی عاقلانه باشد!  

از سوی دیگر، چرخش ذخایر بانک‌های مرکزی به سمت طلا، پیام بزرگی برای ارزهای فیات دارد؛ پیامی که نشان می‌دهد بی‌اعتمادی به دلار و یورو هنوز در حال رشد است و طلا در هیاهوی دارایی‌های دیجیتال و نوظهور، جایگاه خود را به‌عنوان ذخیره ارزش از دست نداده است.

در مجموع، اگر روند خرید رسمی طلا ادامه یابد، سطح حمایتی بازار در محدوده قیمت‌های فعلی تقویت می‌شود و در صورت برگشت سرمایه به صندوق‌های ETF، جرقه رشد جدیدی در قیمت‌ها زده خواهد شد.

به هر روی، فلز زرد بار دیگر ثابت می‌کند که برخلاف بسیاری از دارایی‌های مدرن، ریشه‌های عمیق‌تری در ناخودآگاه امنیتی دولت‌ها و سرمایه‌گذاران دارد.

انتهای پیام