جریمه کم‌سابقه اپل و متا توسط اتحادیه اروپا در اولین اجرای قانون جدید ضد انحصار
در نخستین اعمال تحریم‌ها بر اساس قانون بازارهای دیجیتال اتحادیه اروپا، اپل و متا به‌ترتیب به پرداخت ۵۷۰ و ۲۲۸ میلیون دلار جریمه شدند؛ اقدامی که می‌تواند ابعاد جدیدی از تقابل بروکسل و غول‌های فناوری آمریکایی را رقم بزند و احتمالا به تنش‌های تجاری میان آمریکا و اتحادیه اروپا دامن خواهد زد.
اعمال این جریمه‌ها ممکن است به تشدید اختلافات با رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، منجر شود؛ وی قبلاً تهدید کرده بود کشورهایی را که شرکت‌های آمریکایی را جریمه می‌کنند، با مالیات‌های جدید مواجه خواهد کرد.
این جریمه‌ها نتیجه یک سال تحقیق کمیسیون اروپا – نهاد اجرایی اتحادیه – درباره میزان پایبندی این شرکت‌ها به قانون بازارهای دیجیتال است؛ این قانون با هدف ایجاد فضای رقابتی برای شرکت‌های کوچک‌تر در بازارهایی که در کنترل بزرگترین شرکت‌های فناور است، تدوین شده است.
اپل اعلام کرده قصد دارد به این جریمه اعتراض کند. این شرکت در بیانیه‌ای ایمیلی نوشت: «اعلام امروز یک نمونه دیگر از هدف گرفتن ناعادلانه اپل توسط کمیسیون اروپاست که پیامدهای منفی برای حریم خصوصی و امنیت کاربران و همچنین محصولات ما دارد و ما را مجبور به رایگان کردن فناوری‌های‌مان می‌کند.»
شرکت متا هم تصمیم اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داد و در بیانیه‌ای اعلام کرد: «کمیسیون اروپا قصد آسیب زدن به شرکت‌های موفق آمریکایی را دارد در حالی که شرکت‌های چینی و اروپایی تحت استانداردهای متفاوتی فعالیت می‌کنند. این فقط یک جریمه نیست بلکه کمیسیون ما را مجبور به تغییر مدل کسب‌وکارمان می‌کند و عملاً یک تعرفه میلیارد دلاری به ما تحمیل می‌کند در حالی که ما موظف می‌شویم خدمات سطح پایین‌تری ارائه دهیم.»
در مقایسه با جریمه‌های دوره قبلی توسط مارگریت وستاگر، رئیس پیشین رقابت اتحادیه اروپا، این جریمه‌ها چندان چشمگیر نیستند؛ منابع مطلع دلیل این امر را کوتاهی مدت زمان تخلف، تمرکز بر تطبیق با مقررات به‌جای مجازات، و تلاش برای جلوگیری از واکنش تلافی‌جویانه دولت ترامپ عنوان کردند.
مدل “پرداخت یا رضایت” متا
کمیسیون رقابت اتحادیه اروپا اعلام کرد که اپل باید محدودیت‌های فنی و تجاری را که مانع ارجاع کاربران به گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه خارج از اپ‌استور می‌شود، حذف کند.
همچنین، مدل «پرداخت یا رضایت» متا که از نوامبر ۲۰۲۳ معرفی شده را ناقض قانون بازارهای دیجیتال دانست؛ در این مدل کاربران فیس‌بوک و اینستاگرام که رضایت به ردیابی می‌دهند از خدمات رایگان (پشتیبان تبلیغات) بهره‌مند می‌شوند؛ اما اگر تبلیغات نمی‌خواهند باید هزینه بپردازند. متا در حال گفتگو برای نسخه اصلاح‌شده این سرویس با اتحادیه است. هر دو شرکت دو ماه فرصت دارند تا با دستورات جدید تطبیق پیدا کنند و در غیر این صورت با جرایم روزانه مواجه می‌شوند.
اپل در پرونده جداگانه‌ای درباره گزینه‌های مرورگر در آیفون – پس از تسهیل انتخاب مرورگر یا موتور جستجوی رقیب – از جریمه معاف شد، اما همچنان به دلیل ایجاد مانع برای دانلود اپلیکیشن از منابع غیررسمی متهم شد.
شرایط جدید اپل مانند اعمال کارمزد «فناوری هسته اپل» هم از سوی ناظران اتحادیه به‌عنوان سد راهی برای استفاده توسعه‌دهندگان از کانال‌های جایگزین توزیع اپلیکیشن در iOS ارزیابی شده است.
رویکرد اتحادیه اروپا و واکنش‌ها
کمیسیون اروپا همچنین حذف وضعیت «دروازه‌بان قانون بازارهای دیجیتال» برای سرویس بازارپلیس متا را به دلیل کاهش شمار کاربران اعلام کرد.
«ما اقدامات قاطع اما متعادلی علیه هر دو شرکت اتخاذ کردیم؛ بر مبنای قوانین شفاف و قابل پیش‌بینی. همه شرکت‌ها موظف‌اند قوانین اروپا را رعایت کنند و به ارزش‌های اروپایی احترام بگذارند»، به گفته ترزا ریبرا، رئیس ضدانحصار اتحادیه اروپا.
برخی نمایندگان اروپا نیز خواستار ادامه و شدت گرفتن تحقیقات علیه کسب‌وکار تبلیغات گوگل و پلتفرم ایکس (تحت مالکیت ایلان ماسک) شدند.
