عوامل مؤثر بر پذیرش تجارت الکترونیک در شرکت‌های کوچک و متوسط مورد بررسی قرار گرفت

امروزه ابتکار و نوآوری در سازمان ها با بهره مندی از فناوری های نوین همچـون فناوری اطلاعات، به عنوان ضرورتی برای بقا و ادامه حیات سازمان‌ها مطرح است. در این راستا گسترش فناوری اطلاعات سبب پیدایش و توسعه تجارت الکترونیکی و عملی برای بقا و حفظ توان رقابتی سازمان‌های اقتصادی گردیده است. بنا بر گزارش سازمان تجارت جهانی، بنگاه‌های کوچک و متوسطی که تجارت الکترونیکی را به عنوان ابزاری در انجام امور مشتریان در کسب و کارشان به کار می‌گیرند در مقایسه با شرکت دیگر سریع‌تر رشد می‌کنند. از آنجا که اهداف اصلی اکثر سازمان ها بر سودآوری و داشتن عملکردی بهتر نسبت به رقبایشان متمرکز است، استفاده از فناوری اطلاعات یک عنصر کلیدی برای کسب وکار محسوب می‌شود.

به اعتقاد متخصصان، به کمک فناوری اطلاعات، سازمان ها می‌توانند بـه صـورت مـداوم استراتژی‌های و مدل‌های کسب و کارشان را برای زنده ماندن و رشد در فضای رقابتی تغییر دهند. علاوه بر این پتانسیل بالای کسب و کارهای های کوچک و متوسط در توسعه خلاقیت و نوآوری و تأمین نیروی انسانی متخصص برای شرکت‌های بزرگ، باعث گردیده است پذیرش تجارت الکترونیک در این شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار گردد. پذیرش تجارت الکترونیک، یکی از ابزارهای نوآورانه‌ای است که یک کسب و کار می‌تواند با کمک آن در عصر پیشرفت‌های سریع فناوری، همچنان رقابتی باقی بماند. فرصتی که تجارت الکترونیک برای کسب وکارهای کوچک و متوسط ایجاد می‌کند نیز دلیل دیگری برای پذیرش آن است. این پدیده می‌تواند فرصت‌های زیادی را جهت دسترسی به بازارهای بین المللی و منطقه‌ای بدون مواجه شدن با چالش‌های جغرافیایی فراهم نماید.

در پژوهشی که در همین زمینه توسط دانشگاه سیستان و بلوچستان و دانشگاه بین المللی چابهار انجام شده است، محققان عوامل مؤثر بر پذیرش تجارت الکترونیک در شرکت‌های کوچک و متوسط را مورد بررسی قرار داده اند.

در این پژوهش ضمن بررسی مبانی نظری تحقیق به روش کتابخانه‌ای، ۲۶۸ نفر از مدیران، کارشناسان و کارکنان شرکت‌های کوچک و متوسط در شهرستان چابهار مورد پرسش و مطالعه قرارگرفته اند.

یافته‌های این تحقیق حاکی از آن هستند که عوامل چهارگانه سازمانی، محیطی، فناورانه و اخلاقی بر پذیرش تجارت الکترونیک تأثیر مستقیم دارند.

به گفته احمد بختیاری شهری، استادیار و محقق گروه مهندسی فناوری اطلاعات دانشگاه سیستان و بلوچستان و همکارانش، «برنامه‌های کاربردی تجارت الکترونیک، توانایی رقابت بنگاه‌های کوچک و متوسط را با سازمان‌های بزرگ‌تر و نیز در سطح بین المللی فراهم می‌آورد. این شیوه تجارت در بخش صنعتی به تأمین هزینـه بـرای بنگاه‌های کوچک به شکلی مؤثر کمک کرده و منجر به بهبود ارتباطات، جمع آوری اطلاعات و شناسایی عوامـل بالقوه تجارت موفق خواهد شد».

این محققان می گویند: «عواملی همچون سازگاری، مزیت نسبی، برنامه ریزی صحیح برای استقرار و توسعه تجارت، سازگاری با فرایندها و زیرساخت سازمانی، وجود دانش پایه و مهارت فنی کافی، اعتمادسازی، استفاده راحت و ساده استفاده از تجارت الکترونیکی، میزان و سرعت واکنش رقبا، وجود قوانین حفاظت از حریم شخصی و قوانین مبارزه با جرائم اینترنتی و درک افزایش سوددهی، عواملی تأثیر گذار در پذیرش تجارت الکترونیک به وسیله بنگاه‌های کوچک و متوسط هستند».

بر اساس این تحقیق که نتایج آن در فصلنامه «پژوهش‌های مدیریت عمومی» متعلق به دانشگاه سیستان و بلوچستان منتشر شده اند، افزایش سازگاری فناوری تجارت الکترونیک با فرایند کاری و ارزش‌ها در بنگاه‌های صنعتی نشان می‌دهد که نگرش‌ها به سمت نوآوری‌ها، پذیرش و گسترش تجارت الکترونیک به وسیله این واحدهای بهبود یافته است.

بنا بر گفته های مجریان پژوهش فوق، «در این راستا مدیران بنگاه‌های کوچک و متوسط بخش‌های صنعتی باید سازگاری این فناوری را درک کنند و میزان آگاهی خود را از مزایای تجارت الکترونیک از طریق برنامه‌های آموزشی افزایش دهند. فشار رقابتی و حمایت دولت نیز بر پذیرش هر چه بیشتر تجارت الکترونیک تأثیر دارند».

به اعتقاد آن ها، «تجارت الکترونیک توانایی‌های بالقوه‌ای برای تسهیل معاملات تجاری بین بنگاه‌های کوچک و متوسط داراست و به نظر می‌رسد بهترین گزینه برای یک حد مطلوب سرمایه گذاری مشترک با اتحاد راهبردی بین بنگاه‌های کوچک و متوسط در هر کشوری، صنعت IT یا بخش تجارت الکترونیک است».

بختیاری شهری و همکارانش در انتها با توجه به اهمیت موضوع پیشنهاد نموده اند که در تحقیقات آتی، شرکت‌های تازه تأسیس و صنایع نوین مورد مطالعه قرار گیرند و همچنین، نقش گارانتی و ضمانت در پذیرش تجارت الکترونیک، برندسازی توسط شرکت ها درکنار تبلیغات برند و کالا در فضای مجازی بررسی گردد.

منبع: ایسنا