“برندسازی” صنایع دستی یکی از مهمترین الزامات برای رونق صنایع دستی
در عرصه بین المللی نیز این امر سبب تاثیر منفی بر صادرات صنایع دستی ایران شده است. به دلیل تجاری سازی نشدن صنایع دستی اصیل ایرانی حتی بسیاری از کشورها اقدام به کپی برداری از آنها کردهاند که این امر در مورد فرش به خوبی صدق میکند. کشورهایی همچون هند، چین و پاکستان با تقلید از فرش ایران، بخشی از بازار صادراتی ایران را تصاحب کردهاند.
این کشورها اغلب با قیمتهایی کمتر از صنایع دستی ایران، در عرصه صادرات این صنایع وارد شدهاند. درصورتی که اگر برند مشخصی برای صنایع دستی ایرانی وجود داشت، این کشورها قادر نبودند کالاهای خود را به نام صنایع دستی ایران به فروش برسانند.
صنایع دستی ایران علاوه بر سابقه تاریخی هفت هزار ساله از تنوع، جذابیت و زیبایی خاصی برخوردار است که میتواند به عنوان یکی از تولیدات مهم هنرمندان ایران زمین در توسعه گردشگری و مبادلات فرهنگی نقش بسزایی ایفا کند.
کارشناسان بر این باورند صنایع دستی هر کشور بازگو کننده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی آن کشور و نمادی از هویت ملی هر قوم است و میتواند عامل مهمی در شناساندن فرهنگ و تمدن ملل مختلف باشد.
به عقیده آنان صنایع دستی با توجه به زیبایی و جاذبهای که دارد میتواند به عنوان یکی از جاذبههای جهانگردی و جذب گردشگر به حساب آید و تاثیرگذاری موثر و مستقیم در صنعت گردشگری، هم به عنوان قابلیت گردشگری و هم به عنوان جاذبه گردشگری و توسعه فرهنگ و هنر هر کشور داشته باشد.
نشان تجاری عباراتی با معانی بلند و نگاهی عمیق در عرصه بازار هستند که در عرصه صنایع دستی میتوانند صنایع دستی و سنتی را به نمادی از هویت هر منطقه، نمادی از تمدن و هنر و در نهایت نمادی از کیفیت برای هر محصول بدل کنند و از فراموشی و نابودی این نوع محصولات به جا مانده از گذشتگانمان جلوگیری کند.
برندسازی صنایع دستی باعث شناسنامه دار شدن و عرضه آنها در بازارهای جهانی می شود. این در حالی است که در زمینه آموزش های بازار محور و برندسازی کارهای اصولی و ارزشمندی در سال های گذشته انجام نشده است اما اکنون با تغییر رویه در این خصوص انتظار می رود طی سالهای آینده با شیوه درپیش گرفته شده این صنعت استان مازندران در جهان نام آور شود.
سابقه دیرینه تولیدات صنایع دستی در مازندران دلیلی بر ارزش و اهمیت این صنایع و توجه هرچه بیشتر به این عرصه برای زنده ماندن و توسعه و رونق دارد اما تا یک دهه گذشته صنایع دستی مازندران تقریبا به باد فراموشی رفته بود.
برای مثال تا اوایل دهه ۹۰ حدود نیمی از هنرهای صنایع دستی مازندران تا ورطه نابودی رفت که خوشبختانه با ورود متولیان و هنر دوستان به این صنعت بارقه های امید روشن شد.
با این حال طی سالهای اخیر صنایع دستی مازندران بار دیگر با استقبال جوانان و البته با بسته های حمایتی و آموزش های فراگیر جان دوباره گرفت و همراه با این رویداد، استقبال برای صادرات محصولات با ارزش صنایع دستی استان جرقه خوردو امروزه صنایع دستی مازندران کشورهای ازبکستان، عمان، روسیه، ترکیه، آلمان، آمریکا، مجارستان و ژاپن را در نوردیده است اما این ظرفیت اقتصادی قادر به تصاحب بازارهای بیشتر جهانی است.
از ۲۹۰ رشته صنایع دستی مصوب جهانی ۲۵۰ رشته در ایران فعال است و هنرمندان در این زمینه به تولید محصول می پردازند و براساس اعلام معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران همچنین از این تعداد ۸۷ رشته صنایع دستی در مازندران فعال است که ۱۷ رشته صنایع دستی بومی و مخصوص این استان است.
حصیربافی، نمدمالی، لاک تراشی، کوپ بافی و چادر شب بافی از رشته های صنایع دستی مختص مازندران هستند که هنرمندان در این زمینه به فعالیت می پردازند.
همچنین در حال حاضر بیش از ۵۰۰ فروشگاه تولیدات صنایع دستی را در مازندران عرضه می کنند و به فروش می رسانند که بنا به اعلام معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان غالب این فروشگاهها عرضه کننده انواع کالا غیر صنایع دستی نیز هستند.
در حال حاضر تعداد هنرمندان صنایع دستی دارای پروانه تولید از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران بیشتر از۱۲ هزار نفر است که از این تعداد بیش از هشت هزار نفر فعال و در این عرصه فعالیت می کنند و مابقی افراد صنایع دستی به عنوان شغل ثانویه آنها محسوب می شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران از برنامه ریزی های صورت گرفت برای تجاری سازی محصولات صنایع دستی استان خبرداد وگفت که در این مرحله خراطی چوب در ساری برندسازی شده است.
حسین ایزدی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: علاوه بر این رشته از صنایع دستی بومی استان، رشتههای دیگر نیز که بیشتر از رشتههای بومی استان است در دستور کار معاونت صنایعدستی قرار دارد.
وی به آموزش ۳۰۰ نفر از شاغلان فعال در حوزه صنایعدستی اشاره کرد و افزود: دورههای آموزشی با محتوای مختلف با فواصل زمانی برای شاغلان این حوزه در رشتههای مختلف برگزار میشود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران اظهار داشت: خوشبختانه محصولات صنایعدستی از دسته محصولاتی هستند که مورد اقبال و توجه مردم قرار دارد بنابراین برندسازی این محصولات و معرفی این برند در بازار بدلیل نگاه مثبت مخاطب هموارتر است.
وی میزان صادرات صنایع دستی مازندران در سال جاری را ۱۱۰ هزار و ۳۸۷ دلار عنوان کرد و گفت: در حال حاضر محصولات صنایعدستی به صورت سنتی به فروش میرسد و صادرات نیز بیشتر به صورت چمدانی است.
ایزدی، برندسازی و بستهبندی محصول را روندی برای فراهم کردن مقدمات حرفهای حضور صنایعدستی و هنرهای سنتی مازندران در بازار دانست.
وی آثار صادراتی هنرمندان صنایع دستی مازندران را شامل جاجیم، صنایع چوبی، گلیم، گلیمچه و حصیربافی عنوان کرد و ادامه داد : تمامی این آثار جزو رشته های بومی و خاص صنایع دستی این استان به شمار می روند که در سبد صادراتی این دیار قرار دارند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران، برندسازی محصولات صنایع دستی را به عنوان راهکاری برای فروش و درآمدزایی برای صنعتگران این حِرفه دانست و افزود: برای این منظور فراهم آوردن بازار مصرف در کشورهای دیگر مورد نظر و تاکید است که با ایجاد بستر صادرات توانسته تا حدودی این مساله را پوشش دهد.
منبع: ایرنا